На службі Богові, Церкві та Україні. Історія монастиря Царя Христа отців василіян в Івано-Франківську
DOI:
https://doi.org/10.52761/2522-1558.2021.16.15Ключові слова:
Василіянський Чин Святого Йосафата, Українська Греко-Католицька Церква, УГКЦ, Станиславівська єпархія, Івано-Франківська єпархія, підпілля, Василіяни, монастирАнотація
У статті досліджується історія монастиря Царя Христа Провінції Отців Василіян Найсвятішого Спасителя в Україні Української Греко-Католицької Церкви у м. Івано-Франківську (раніше м. Станиславів). Зроблено короткий огляд давніх монастирів на теренах Галичини, заснування Василіянського Чину Святого Йосафата 1617 року, Добромильську реформу Чину. Досліджено діяльність Василіян у м. Станиславові після Добромильської реформи, заснування в місті у 1935 році василіянської резиденції та душпастирську діяльність Отців Василіян до закриття монастиря 1946 року. Досліджено історію монастиря в радянський період 1946-1989 рр. та після легалізації УГКЦ 1989 р. до наших днів.
Посилання
Bondarev. I. Holomatyi M. Slidamy staroho Stanyslavova. Tserkva ottsiv Vasyliian / Ivan Bondarev, Mykhailo Holovatyi. Reporter. 03.07.2015. URL: https://report.if.ua › uncategorized › slidamy-starogo-st.
Vidnova sv. Misii. Pravda. 25 zhovtnia 1936 r. Ch. 43. S. 3Vidomosti pro diiuchi molytovni budynky relihiinykh kultiv po Stanislavskii oblasti 1944–1945 rr., 18 ark. Derzhavnyi arkhiv Ivano-Frankivskoi oblasti. F. R.-388. Op. 2. Spr. 30.
Vidomosti i lystuvannia pro monastyri, vidomosti pro chentsiv i chernyts hreko - i rymo- katolytskoi tserkvy po Stanislavskii oblasti 1945–1946 rr., 66 ark. Derzhavnyi arkhiv Ivano- Frankivskoi oblasti. F. R.-388. Op. 2. Spr. 31.
Vuianko. M. Monastyri Ivano-Frankivska (Stanyslavova). Persha polovyna XX st. Ivano- Frankivsk: Nova Zoria, 1998. 216 s.
Vuianko M. Po monastyryshchakh Ivano-Frankivskoi oblasti. Monastyryshcha - znykli monastyri. URL: www.zamky.com.ua/monastyrysca.htm
Vuianko M. Toponimika yak dzherelo vyvchennia istorychnoi topohrafii serednovichnykh monastyriv ta tserkov Prykarpattia. Halychyna. Naukovyi i kulturno- prosvitnii kraieznavchyi chasopys. Ivano-Frankivsk. № 10. 2004. S. 32-42.
Holomidova M. Myrianskyi Chyn Sviatoho Vasyliia Velykoho – dynamika rozvytku /s. Khrystyiana Mariia Holomidova, MChSVV. Naukovyi zhurnal z problem Karpatoznavstva Prykarpatskoho Natsionalnoho universytetu imeni Vasylia Stefanyka «Karpaty: liudyna, etnos, tsyvilizatsiia». Holovnyi redaktor M. Kuhutiak. Vidpovidalni redaktory Svitlana Boian-Hladka, Liliia Bohachevska. Materialy mizhnarodnoi naukovoi konferentsii «Hoshivska obytel u dukhovnomu i kulturno-istorychnomu zhytti Ukrainy: fenomen ukrainskoho hreko-katolytskoho chernetstva». Do 400-richchia Chynu Sviatoho Vasyliia Velykoho (5-6 zhovtnia 2017 r.). Ivano-Frankivsk: PNU im. V. Stefanyka, 2017- 2018. Vyp. 7-8. S. 201-220.
Holomidova M. Sluha Bozhyi Hryhorii Balahurak, ChSVV, yak pryklad nezlamnosti i virnosti UHKTs v chasi pidpillia / s. Khrystyiana Mariia Holomidova, MChSVV. Avraamichni relihii v Ukraini v protsesi stabilizatsii mizhkonfesiinykh i mizhnatsionalnykh vidnosyn: materialy nauk. konf., m. Halych, 29-30 zhovtnia 2020 r. Redkol.: V. Kostyshyn ta in. Ivano-Frankivsk: Misto NV, 2020. S. 304-324.
Holomidova M. Sluha Bozhyi Hryhorii Balahurak, ChSVV. URL: https://osbm.in.ua/
Hryhorii (Balahurak) – Vikipediia. URL: https://uk.wikipedia.org › wikiHrim Ye. Vin chuvsia zobov’iazanym i v syli / o. Yeronim Hrim, ChSVV. Misionar, traven 2012. №5 (233). S. 24-26.
Hrim Ye. Otets Yosyf Ivan Luchynskyi, ChSVV. /o. Yeronim Hrim, ChSVV. Misionar, kviten 2012. №4 (232). S. 24-25.
Deliatynskyi R. Stanyslavivska yeparkhiia Hreko-Katolytskoi Tserkvy v suspilnomu zhytti Halychyny (1885–1946 rr.): dysertatsiia na zdobuttia nauk. st. kand. ist. nauk: spets.07.00.01 – «Istoriia Ukrainy». 390 s.
Dovidka № 326 vid 13 zhovtnia 1965 r. viddilu ZAHSU (orhan zapysu aktiv hromadianskoho stanu) m. Korkino Cheliabinskoi oblasti RFSR (teper - RF) pro smert Balahuraka Volodymyra Illicha 11 zhovtnia 1965 r. Dovidka vydana 14 liutoho 2001 r. 1 s.
Yevsevii Rypan, ChSVV. Zapysky Chynu Sv. Vasyliia Velykoho. T. I. Zhovkva, 1924. S. 304-305.
Istoriia – Ivano-Frankivska Dukhovna Seminariia. URL: https://ifds.org.ua › istoriia
Z relihiino-tserkovnoho zhyttia. «Nova Zoria» Ch. 86. 10 lystopada 1935. S. 7.
Iieromonakh Teodosii Tyt Halushchynskyi, ChSVV yak pryklad ...URL: https://osbm.in.ua › news › publish › iyeromonakh-teo.
Interv’iu z p. Volodymyroiu Kandiuk, vid 30.11.1993, m. Ivano-Frankivsk. Interv’iuer:N. Pavlykivska. AIITs, P-1-1-360.4, 27 s.
Interv’iu z p. Romanom Kyzymovychem, 1932 r. nar. m. Ivano-Frankivsk. Zapys 22.08.2021. Interv’iuer: M. Holomidova. Osobystyi arkhiv M. Holomidovoi.
Istoriia monastyria ta khramu. URL: http://osbm.if.ua/istoriya-monastyrya-ta- khramu.html
Knyha obliku sviashchennykiv Stanislavivskoi yeparkhii. Derzhavnyi arkhiv Ivano- Frankivskoi oblasti. F. 504. Op. 1. Spr. 330 «a». T. I. Ark. 144.
Knyha obliku sviashchennykiv Stanislavivskoi yeparkhii. Derzhavnyi arkhiv Ivano- Frankivskoi oblasti (DAIFO). Fond 504. Op. 1. Spr. 330 «h». T. VI. S. 106.
Krekhovetska. I. Vin zasnuvav monastyr na Maizliakh. Nova Zoria. 1997. 10 hrudnia. Ch. 48 (268) S. 4. Kryminalna sprava na sviashchennykiv: Balahuraka Volodymyra Illicha, Bakhtalovskoho Romana Danylovycha, Sov’iaka Yaroslava Mykhailovycha, 10.08.1949-…06.1950 / Derzhavnyi arkhiv Ivano-Frankivskoi oblasti. F. R.-2157. Op. 2. Spr. 7498 P (v 3-kh tomakh). T. 1. 352 ark.
Kryminalna sprava na sviashchennykiv: Balahuraka Volodymyra Illicha, Bakhtalovskoho Romana Danylovycha, Sov’iaka Yaroslava Mykhailovycha, 10.08.1949-
…06.1950 / Derzhavnyi arkhiv Ivano-Frankivskoi oblasti. F. R.-2157. Op. 2. Spr. 7498 P (v 3-kh tomakh). T. 3. 281 ark.
Lystopad - osbm.info. URL: https://osbm.info › lystopad-2
Lomnytskyi Yeremiia Ivan - Vikipediia. URL: https://uk.wikipedia.org › wiki › Lomnytskyi_Ieremiia_...
Lukan R. Monastyri v davnii Ctanislavivskii (Ivano-Frankivskii) yeparkhii / o. Roman Lukan, ChSVV. URL: www.bazylianie.pl
Maslii O. Likvidatsiia Hoshivskoho monastyria Preobrazhennia Hospodnoho radianskoiu vladoiu u druhii polovyni 1940-kh rr./ Olha Maslii. Naukovyi zhurnal z problem Karpatoznavstva Prykarpatskoho Natsionalnoho universytetu imeni Vasylia Stefanyka «Karpaty: liudyna, etnos, tsyvilizatsiia». Holovnyi redaktor M. Kuhutiak. Vidpovidalni redaktory Svitlana Boian-Hladka, Liliia Bohachevska. Materialy mizhnarodnoi naukovoi konferentsii «Hoshivska obytel u dukhovnomu i kulturno- istorychnomu zhytti Ukrainy: fenomen ukrainskoho hreko-katolytskoho chernetstva. Do 400-richchia Chynu Sviatoho Vasyliia Velykoho (5-6 zhovtnia 2017 r.). Ivano-Frankivsk: PNU im. V. Stefanyka, 2017-2018. – Vyp. 7-8. S. 158-167.
Martyrolohiia ukrainskykh tserkov. Ukrainska Katolytska Tserkva. Uporiad. Osyp Zinkevych i o. Taras R. Lonchyna. Ukrainske vydavnytstvo «Smoloskyp» imeni V. Symonenka. T. 2. Toronto-Baltymor, 1985. – Diasporiana. URL: diasporiana.org.ua › Relihiia.
Melnychuk P. Vladyka Hryhorii Khomyshyn – patriot-misioner-muchenyk / o. Mons. Petro Melnychuk. Vyd-vo Ottsiv Vasyliian «Misioner». Lviv-1997. 414 s.
Monastyr Tsaria Khrysta Provintsii Ottsiv-Vasyliian Naisviatishoho Spasytelia v Ukraini Ukrainskoi Hreko-Katolytskoi Tserkvy. Buklet.
Na proshchannia svoiemu Dushpastyrevi. Pravda. 27 veresnia 1936. Ch. 39. S. 4Narys istorii Vasyliianskoho Chynu Sviatoho Yosafata (Analecta OSBM. Series II, sectio I, Vol. 48). Rym: Vyd-vo OO. Vasyliian, 1992. 640 s.
Nova tserkva v Kniahynyni-Kolonii (Maizli), Stanyslaviv. Misionar. Ch. 12. Hruden 1935. S. 1.
Nedilia «Myronosyts» v Papskii Bazylitsi Santa Mariia Madzhore. Yepyskop Irynei BILYK, ChSVV, Sua Eccellenza Mons. Irynej ... URL: www.canonic.org.ua › component
› content › article › 953-nedilja-qmyro...
Okupatsiia Polshchi (1939–1945) – Vikipediia. URL: https://uk.wikipedia.org › wiki › Okupatsiia_Polshchi (193...
OO. Vasyliiany perebyraiut tserkvu Sv. Troitsi u Stanyslavovi. «Dilo». Ch. 256. Chetver 26 veresnia 1935. S. 3.
OO. Vasyliiany v Stanyslavovi. Z relihiino-tserkovnoho zhyttia. «Nova Zoria». 28 sichnia 1937. Ch. 6 (1006). S. 7.
Ottsi Vasyliiany v Stanyslavovi. Z relihiino-tserkovnoho zhyttia. «Nova Zoria». 1935. Ch. 84. S. 5.
Palii N. Muchenyky za viru: yepyskop Hryhorii (Volodymyr) Balahurak / Natalia Palii. URL: https://risu.org.ua › index › exclusive › events_people
Patrylo I. Na porozi druhoho storichchia onovlennia Vasyliianskoho Chynu Sviatoho Yosafata / o. Isydor Patrylo, ChSVV, Protoarkhymandryt ChSVV. Zapysky ChSVV. Sektsiia II. Tom XI (XVII). Vyp. 1-4. (Analecta OSBM. Anno Centesimo Reformationis Dobromylensis Vertente (1882-1982). Rym: Vyd-vo OO. Vasyliian, 1982. S. 33-42.
Patrylo I. Narys istorii Halytskoi Provintsii ChSVV / o. Isydor Patrylo, ChSVV. Narys istorii Vasyliianskoho Chynu sviatoho Yosafata (Analecta OSBM. Series II, sectio I, Vol. 48). Rym: Vyd-vo OO. Vasyliian, 1992. S. 301-382.
Pidruchnyi P. Vasyliianskyi Chyn vid Beresteiskoho z’iednannia (1596) do 1743 roku /o. Porfyrii V. Pidruchnyi, ChSVV. Narys istorii Vasyliianskoho Chynu Sviatoho Yosafata (Analecta OSBM. Series II, sectio I, Vol. 48). Rym: Vyd-vo OO. Vasyliian, 1992. S. 96- 182.
Pravyla Vasyliianskoho Chynu Sviatoho Yosafata: Istoriia-Povchannia-Statut-Dodatky. Zhovkva: Misioner, 2018. 468 sRekolektsii v Liatskim Shliakhetskim. Pravda. 15 bereznia 1936. Ch. 11. S. 1.
Reshetylo S. Kytytsia na domovynu v’iaznia-muchenyka. Zhyttia o. Myrona Mar’iana Kalyntsia, ChSVV (1899-1944). Kromeryzh,15.12.1944 / o. Stepan Reshetylo, ChSVV.«Svitlo». Kviten 1982. S. 145-147.
Reshetylo S. Kytytsia na domovynu v’iaznia-muchenyka. Zhyttia o. Myrona Mar’iana Kalyntsia, ChSVV (1899-1944). Kromeryzh,15.12.1944 / o. Stepan Reshetylo, ChSVV.«Svitlo». Traven 1982. S. 185-186.
Rozporiadzhennia, zaiavy, lysty ta inshi dokumenty pro misiinu propahandu Chynu ta provedennia rekolektsii u tserkvakh, 1883-1938 // TsDIAL Ukrainy. F. 684. Op. 1. Spr. 74. 127 ark.
Svidchennia o. Nykodyma Huraliuka, ChSVV. m. Ivano-Frankivsk. Zapys 28.09.2021. Osobystyi arkhiv M. Holomidovoi.
Sievko T. Zhyttia i diialnist Blazhennoho Ivana Sleziuka. / o. Tadeush Sievko; uporiadn.
I. Pelekhatyi; per. z polsk. R. Kudla. – Ivano-Frankivsk: Fundatsiia «Sviata Uniia» imeni Blazh. Svmch. Hryhoriia Khomyshyna, 2019. – 144 s. + 8 st. kol. Vkl.
Sklenar I. Monastyr Tsaria Khrysta v Ivano-Frankivsku – odyn z naimolodshykh na Prykarpatti / Ihor Sklenar. Monastyr Khrysta Tsaria v Ivano-Frankivsku – RISU. URL: https://risu.ua › Novyny›Relihiine kraieznavstvo.
Sluha Bozhyi yepyskop Yosafat Kotsylovskyi ChSVV. URL: https://www.osbm.org.ua› publikatsiyi › istoriya
Smytsniuk O. Khram Tsaria Khrysta ottsiv Vasyliian na Maizliakh. Ivano-Frankivsk / Avtor-uporiadn. o. Orest Smytsniuk. Lviv: Vydavnytstvo Ottsiv Vasyliian «Misioner», 2017. 84 s.
Spysky monakhiv monastyria «OO. Vasyliian» Hreko-Katolytskoi Tserkvy po m. Stanyslavu, 23 bereznia–03 chervnia 1945 r. Derzhavnyi arkhiv Ivano-Frankivskoi oblasti. F. R.- 388. Op. 2. Spr. 42. 23 ark.
Spohady p. Marii Kotsar, 1931 r. nar., m. Ivano-Frankivsk, 14 kvitnia 2019 r. Osobystyi arkhiv M. Holomidovoi.
Stanyslaviv-misto /Almanakh Stanyslavivskoi zemli. Zbirnyk materialiv do istorii Stanyslavova i Stanyslavishchyny. Red. uporiadnyk: Mykola Klymyshyn. Naukove tovarystvo im. Shevchenka. Ukrainskyi arkhiv, tom XXIX. Vydannia Tsentralnoho komitetu Stanyslavivshchyny. Niu-Iork-Paryzh-Sidnei-Toronto, 1985. T. II. S. 26-31.
Teodosii Tyt Halushchynskyi – Vikipediia. URL: https://uk.wikipedia.org › wiki Teodosii Tyt Halu...
Tkachuk Dionysii Dmytro – Vikipediia. URL: https://uk.wikipedia.org › wiki › Tkachuk Dionysii Dm...
Ukrainika. «Nova Zoria» Ch. 86. 10 lystopada 1935. S. 7.
Fedankiv V. Knihynyn-Koloniia (Maizli) / Volodymyr Fedankiv. Almanakh Stanyslavivskoi zemli. Zbirnyk materiialiv do istorii Stanyslavova i Stanyslavivshchyny. Redaktor-uporiadnyk Bohdan Kravtsiv. Naukove tovarystvo im. Shevchenka. Ukrainskyi arkhiv, tom XXVIII. Niu-Iork-Toronto-Miunkhen, 1975. T. 1. S. 700-710.
Khomyshyn H. Ukrainska problema / Yepyskop Hryhorii Khomyshyn. Uporiadn. I. Pelekhatyi. Ivano-Frankivsk: Fundatsiia «Sviata Uniia» imeni Blazh. Svshchmch. Hryhoriia Khomyshyna, 2019. 208 s.
Khronika monastyria sv. Onufriia u Lvovi, 1931-1937 // TsDIAL Ukrainy. F. 684. Op. 1. Spr. 2197. 220 ark.
Shematyzm vsoho klira hreko-katolytskoi Yeparkhii Stanislavivskoi na rik Bozhyi 1938 r. Stanyslaviv, 1938. 216 s.
Shumylo Ya. O. Nykodym Huraliuk, ChSVV / d. Yakiv Shumylo, ChSVV. URL: https://osbm.in.ua › news › interview › pry-vybori-zhyttyevogo-shlyakhu-.
-richchia Zahvizdia poblyzu Ivano-Frankivska vidznachyly ... URL: https://galychyna.if.ua › analytic › 625-richchya-zagviz...80-richnyi khram na Maizliakh ta dolia yoho sviashchennykiv.
Catalogus Ordinis Basiliani S-ti Josaphat Provinciae SS. Salvatoris ineunte anno 1937.
Zhovkva: Typographia PP. Basilianorum, 1937. 53 s.
Catalogus Ordinis Basiliani Sancti Josaphat Provinciae SS. Salvatoris ineunte anno1938 LV. Zhovkva: Typographia PP. Basilianorum, 1938. 58 s.
Catalogus Ordinis Basiliani Sancti Josaphat Provinciae Haliciensis SS. Salvatoris ineunte anno 1939 LVI. Leopolis, 1939. Typographia PP. Basilianorum in Zhovkva. 56 s.
Catalogus Ordinis Sancti Vasilii Magni Provinciae Haliciensis SS. Salvatoris 1940- 1941. Leopolis, 1943. 31 s.
Małgorzata i Arek Staniszewscy. Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej w kościele Świętych Piotra i Pawła w Gdańsku. – Gdańsk: Drukarnia Wydawnictwa Bernardinum, sp. z o.o. – 2009. – 64 s.
